| ← Hồi 1386 | Hồi 1388 → |
Nói đến tận đây, ý trong lời của Lý Kỳ đã phi thường rõ ràng, chính là sự coi trọng của triều đình, dân chúng đối với khoa khảo đã tạo thành một loại tác dụng dối trá, khiến dân chúng nghĩ đến những học vấn khác đều là bàng môn tà đạo, chỉ có trị quốc thánh điển Nho học mới là chính đạo, tạo nên một thời đại Nho học cực kỳ hưng thịnh, tuy rằng Lý Kỳ không trực tiếp phê bình Nho học, nhưng lại gián tiếp đề xuất Nho học quá mức bá đạo.
Những lời này đưa tới không ít đại thần bất mãn, một đại thần lập tức đứng ra phân bua:
- Mục đích của khoa khảo chính là tìm kiếm nhân tài trị quốc cho quốc gia, đương nhiên phải thi về đạo lý trị quốc rồi, điều này thì có chỗ nào sai?
Lại có một đại thần khác nói rằng:
- Nếu như chiếu theo lời Xu Mật Sứ, vậy thì chẳng phải trong thiên hạ này sẽ toàn là nho sinh sao, ta thấy cũng không hẳn vậy đi, Đại Tống ta bất kể là công nghiệp hay thương nghiệp đều đã trải qua nhiều thế hệ phát triển, không biết Xu Mật Sứ giải thích điều này thế nào?
Lý Kỳ cười khe khẽ, nói:
- Nhị vị tựa hồ không nghe rõ lời ta nói, ta cũng không có nói khoa khảo hủy diệt những ngành sản xuất khác, chỉ nói là những ngành sản xuất khác ngoại trừ con đường làm quan, thì đều tạo thành một loại hiện tượng bị bắt phải làm, nhưng vấn đề là quốc gia cần phải phát triển phong phú các ngành, mà không phải chỉ riêng một loại nhân tài thôi, nếu như một người chỉ còn lại cái đầu, vậy thì còn có tác dụng gì nữa, hiện giờ số người tinh thông tứ thư ngũ kinh nhiều không kể xiết, tùy tiện ở trên đường đều có thể tìm tới một người, nhưng là do nhân tài tràn đầy như thế, khiến cho rất nhiều người bị cự tuyệt ngoài cánh cửa, triều đình hẳn là nghĩ biện pháp khai thông các loại nhân tài, để cho bọn họ có tài gì làm chức ấy.
Triệu Giai hỏi:
- Vậy không biết Xu Mật Sứ cho rằng nên khai thông như thế nào?
Lý Kỳ cười nói:
- Hồi bẩm Hoàng thượng, nếu như là một người, vậy thì chỉ cần để người khác dạy bảo là được rồi, nhưng nếu như là toàn bộ người trong thiên hạ, vậy thì cần có chính sách của triều đình đi thay đổi hiện tượng này, về phần khai thông như thế nào, dù thay đổi muôn lần thì bản chất vẫn không thay đổi, là điều gì thúc đẩy hiện tượng này, thì nên từ chỗ đó xuống tay.
Triệu Giai cau mày hỏi:
- Ngươi chỉ chính là khoa khảo sao?
- Đúng vậy.
Trong mắt Tần Cối hiện lên một chút kích động, vội vàng đứng ra nói:
- Hoàng thượng, hành động này vạn lần không được nha. Khoa khảo có nguồn gốc từ triều Tùy, hưng thịnh đến tận triều ta, là căn bản từ thời lập quốc của triều đình ta. Cả triều văn võ đều xuất thân từ đây ra, sao có thể tùy ý sửa đổi được. Nếu như có chút gì không ổn thỏa, chỉ sợ sẽ khiến thiên hạ đại loạn, kính xin Hoàng thượng suy nghĩ cho kỹ.
Hồ Nghĩa thấy Tần Cối kích động như vậy, tuy rằng còn chưa rõ, nhưng cũng theo sát phía sau, đứng dậy nói:
- Hoàng thượng, khoa khảo là vì tuyển người tài cho quốc gia, là vô cùng thần thánh, chịu sự tôn sùng của người đọc sách trong thiên hạ, cũng không có triều đình nào dùng khoa khảo để tuyển chọn thợ thủ công, nông dân cả, nếu làm như vậy, chẳng phải khiến người trong thiên hạ chê cười sao, uy nghiêm của khoa khảo sẽ để vào đâu.
Những thần tử đứng về phía Tần Cối đều đứng dậy phản đối.
Mà Trịnh Dật thì lại ngáp một cái, sao đó hơi dịch chuyển hai bước nhỏ, nhường chiến trường lại cho bọn họ, vũng nước này đã đủ đục rồi, nếu như y lại còn muốn bước thêm vào nữa thì sẽ càng hỗn loạn hơn. Y ở trên triều đình cũng rất ít cùng người khác tranh đấu, các ngươi cứ việc tranh giành của các ngươi, dù sao ta chỉ cần quản lý tiền cho tốt là được rồi.
Y càng như vậy, Triệu Giai lại càng tín nhiệm y, Triệu Giai chính là hy vọng có một người như vậy quản lý tài chính cho mình, nếu như người quản lý tài chính đều tham dự cả vào trong tranh đấu chính trị, vậy thì các mối liên quan sẽ thật sự rất rắc rối phức tạp, dù sao thì diện tích bao phủ của phương diện tài chính rất rộng lớn, triều chính chắc chắn sẽ đại loạn.
Lý Cương đột nhiên đứng ra nói:
- Hoàng thượng, vi thần có bản thượng tấu.
Lý Kỳ liếc nhìn Lý Cương, cười thầm, ta còn tưởng rằng ngươi sẽ không ra tay cơ. Vậy thì thật sự rất khiến ta thất vọng rồi.
Tần Cối thấy Lý Cương đột nhiên đứng ra, trong lòng thầm than một tiếng. Nực cười, thằng nhãi này mỗi lần đến thời điểm mấu chốt thì toàn hay phá hỏng chuyện lớn của ta. Sớm biết như thế, lúc trước thực sự không nên đề bạt y lên, thật đúng là sai một bước thì từng bước đều sai.
Triệu Giai hiện giờ cũng đang nhức đầu không ngừng, ngay cả tâm tình để nói cũng không có, chỉ nói đơn giản:
- Nói.
Lý Cương nói:
- Xu Mật Sứ thường hay nhắc tới một loại quan hệ, gọi là "quan hệ cung cầu", đây là một loại quan hệ thường hay vận dụng trong buôn bán, khách nhân cần gì, thương nhân sẽ cung ứng cái đấy, nếu thương nhân cung ứng những thứ khách nhân không cần, thì vụ mua bán này nhất định sẽ lỗ vốn.
- Nhưng mà, nhìn từ góc độ ý nghĩa của khoa cử, cũng là một loại hình thức của quan hệ cung cầu, triều đình cần nhân tài gì thì sẽ thông qua khoa cử đi thu hoạch, nếu như triều đình mở rộng ra cánh cửa của khoa cử, dù có cần hay không thì cũng đều tuyển nhận vào, sẽ tạo thành hiện tượng quan lại vô dụng, việc này cũng rất tương tự với hiện tượng thương gia độn hàng, nếu hàng hóa vẫn cứ từ từ tích lũy, nhưng lại không bán ra được, vậy thì nhất định sẽ mất cả chì lẫn chài, những nỗi thống khổ trong chuyện này triều đình ta đã từng khắc sâu thể nghiệm rồi.
Triệu Giai gật đầu nói:
- Ái khanh nói có lý, khoa cử không chỉ là một cuộc thi, mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến quốc gia xã tắc, nhất định phải căn cứ vào nhu cầu của quốc gia đến tuyển nhận nhân tài.
Bởi vậy có thể thấy được, những gì Lý Kỳ mang đến không chỉ là mặt ngoài nhìn thấy mấy thứ kia, kỳ thật có vô cùng nhiều lý luận của hắn cũng có thể vận dụng đến các phương diện khác nhau, trong đó cũng bao gồm cả phương diện chính trị, Lý Cương mượn quan hệ cung cầu trong kinh tế để hình dung khoa cử cũng là hợp tình hợp lý.
- Hoàng thượng thánh minh.
Lý Cương nịnh bợ xong một câu thì lại nói tiếp:
- Có câu là "thịnh thế cầu trị, loạn thế cầu cường", bởi vậy có thể thấy được thời đại luôn thay đổi, con người cũng phải thay đổi, nhu cầu của quốc gia đồng dạng cũng phải thay đổi, vậy thì có lý do gì mà khoa khảo lại không thay đổi, nếu như nhân tài do khoa khảo lựa chọn ra lại không phải là những người mà triều đình cần nhất, mà là những người không quan trọng gì hết, như vậy thì sẽ làm cho khoa khảo đi theo hướng suy bại.
*****
Tần Cối nói:
- Lý viện trưởng chớ không phải ý chỉ những Tiến sĩ trổ hết tài năng trong khoa khảo là những người không quan trọng đấy chứ? Nếu như ta không nhớ lầm, Lý viện trưởng cũng xuất thân từ Tiến sĩ đấy.
Mao Thư đột nhiên đứng ra nói:
- Lời nói của Lý viện trưởng cũng không phải có ý đó, Lý viện trưởng chỉ nói khoa khảo không thể vẫn luôn không thay đổi được, như vậy đối với chính khoa khảo cũng không phải là chuyện tốt.
- Ta đúng là có ý này.
Lý Cương cười gật đầu, nói tiếp:
- Lúc trước khi Xu Mật Sứ đề nghị thành lập Lập Pháp Viện đã từng nói rằng, luật pháp phải cùng bước tiến với thời đại, kỳ thật đạo trị quốc chính là đi ngược với dòng chảy, không tiến lên thì là lùi bước, nếu như cứ một mực bảo thủ không chịu thay đổi, đổi được cũng chỉ là không ngừng lui bước, muốn mạnh hơn, điều tiên là phải thay đổi, hiện giờ Đại Tống ta có thể chỉ trong vài năm mà khôi phục lại cường thịnh như trong năm Hi Ninh, thậm chí còn càng ngày càng mạnh, là dựa điều gì, đơn giản chính là cải cách, nhưng mà, tất cả chế độ đều đang thay đổi, duy chỉ có khoa khảo là không thay đổi, vậy thì phải làm sao bây giờ?
Mao Thư nói:
- Bẩm báo Hoàng thượng, hiện giờ Lập Pháp Viện vừa mới thành lập không lâu, có nhu cầu cấp bách về nhân tài, nhưng ở trong khoa khảo chưa có tri thức về luật pháp, cứ tiếp tục thế này, đối với sự phát triển của Lập Pháp Viện là cực kỳ bất lợi, cho nên vi thần khẩn cầu Hoàng thượng ở trong khoa khảo gia nhập tri thức về luật học, cầu mong chân chính đạt tới lấy pháp luật trị quốc.
Nói đến đây, ai cũng hiểu rồi, chuyện này bây giờ không còn đơn giản là đấu tranh chính trị nữa, là sự tranh chấp giữa Nho – Pháp. Lý Cương cùng Mao Thư tuy đều xuất thân là Nho sinh, nhưng hai người bọn họ một người là viện trưởng của Lập Pháp Viện, một người là viện trưởng của Tư Pháp Viện, nếu như bọn họ muốn cam đoan quyền lợi của chính mình, vậy thì khẳng định phải chuyển sang đầu nhập vào Pháp gia, nếu vẫn cứ độc tôn Nho thuật, như vậy thì địa vị của Lập Pháp Viện và Tư Pháp Viện sẽ biến thành không hề quan trọng gì. Nhưng một khi Pháp gia được đi lên, mỗi người đều tôn sùng lấy pháp luật trị quốc, vậy thì địa vị của hai viện này khẳng định cũng là nước lên thì thuyền lên.
Đây cũng là một khoản mục dễ tính toán thôi, hai người bọn họ không có đạo lý không nhận ra.
Triệu Giai nhẹ nhàng gật đầu, hiện giờ sự xuất hiện của Lập Pháp Viện giúp y rất nhiều việc. Y đã nếm đến ngon ngọt, một khi đã như vậy thì không có khả năng không hoàn thiện Lập Pháp Viện, như vậy thì gia nhập tri thức luật học trong khoa khảo là việc phải làm, phải biết rằng y còn đang tính toán phổ cập luật pháp, biên soạn bộ luật cơ bản của quốc gia, thì càng thêm cần nhân tài ở phương diện này.
Cái gật đầu này của y, khiến cho Tần Cối chảy cả mồ hôi, trong lòng không ngừng hối hận. Y còn thật sự không ngờ là chỉ vì việc từ chức của một tên thợ thủ công lại dẫn phát đến vấn đề lớn như vậy, chuyện cho tới bây giờ, y xem như kịp phản ứng, biết chuyện này mười phần là do Lý Kỳ âm thầm thao túng đấy, việc này kỳ thật đều không cần phải nghĩ, bởi vì này toàn bộ đều là kiểu góp lời của Lý Kỳ.
Đương nhiên, y cũng biết, Lý Cương, Mao Thư không cần thiết là đã thông đồng tốt với Lý Kỳ, hơn phân nửa vẫn là Lý Cương, Mao Thư tận dụng mọi thứ, muốn bắt chuyến xe đi nhờ. Bởi vì việc này đối với bọn họ đích xác là một chuyện tốt.
Nhưng mà, hiện tại Tần Cối mới tỉnh ngộ thì đã muộn rồi.
Bạch Thiển Dạ đột nhiên đứng ra nói:
- Khởi bẩm Hoàng thượng, Thương vụ cục và Lập Pháp Viện cũng có vấn đề giống như vậy. Từ khi Thương vụ cục thành lập đến nay đã được nhiều năm rồi, nhưng quan viên của Thương vụ cục tám phần đều là chọn ra từ trong thương nhân, những thương nhân này tuy rằng tinh thông đạo lý kinh thương, nhưng lại khuyết thiếu nhận thức đối với đại cục, lợi ích của quốc gia hoàn toàn khác với lợi ích của thương nhân đấy, hơn nữa, gần đây sự vụ của Thương vụ cục càng ngày càng nhiều, mà lần trước lại sai không ít quan viên đến Nam Ngô và Đại Lý, khiến cho nhân sự ở Thương vụ cục như trứng chọi đá, cửa ải cuối năm lần này, Thương vụ cục có không ít quan viên vì vất vả lâu ngày tích thành tật, hiện giờ đều ở nhà tĩnh dưỡng.
Tần Cối chất vấn:
- Nếu thiếu người, thì tại sao cô không thuyết minh với Lại bộ, để phái thêm nhân thủ đến.
Bạch Thiển Dạ nói:
- Ta đã từng đi Lại bộ xin qua rồi, mà quan sai của Lại bộ cũng đã tiến đến, nhưng vấn đề là, người do Lại bộ điều tới chỉ biết đến tứ thư ngũ kinh, có một số người xem không hiểu cả những giấy tờ cơ bản nhất, số tài khoản thì chỉ cần kém một chữ, cũng có khả năng tạo thành tổn thất rất lớn rồi, phần tội này thì Thiếu tể ngươi tới chịu hay sao?
Bạch Thiển Dạ cùng Tần Cối là đối thủ cũ rồi, nếu bắt đầu nói thì cho dù là cây kim với cọng râu thôi cũng không ai chịu nhường nhau cả.
Tần Cối bởi vì đã bị Lý Kỳ làm cho rồi loạn đầu trận tuyến, thế cho nên bị Bạch Thiển Dạ nói cho á khẩu không trả lời được.
Lý Kỳ thấy vậy cười thầm, Tiểu Tần nha, ngươi thế này thì đã tính gì, ta mỗi ngày ở nhà đều đã bị vị mỹ nữ kia áp chế, hiện tại đi trên đường ngay cả liếc nhìn mỹ nữ nhiều mấy lần đều có thể toát ra cả người mồ hôi lạnh.
Bạch Thiển Dạ cũng không có thừa thắng xông lên, chỉ tiếp tục nói:
- Hiện giờ nhân tài đa số là tuyển từ khoa cử, không hiểu biết nhiều lắm với phương diện kinh tế, chỉ biết tính toán vài khoản mục vô cùng đơn giản, hơn nữa bọn họ lại dốt đặc cán mai về buôn bán trong dân gian, mà chức trách chủ yếu của Thương vụ cục chính là nhằm vào những vụ mua bán trong dân gian, ta sao lại dám loạn dùng người được, chỉ có thể để bọn họ làm từ thấp nhất làm nên, chậm rãi bồi dưỡng, nhưng nước xa không cứu được lửa gần, vì vậy mấy ngày trước đây Thương vụ cục đã bắt đầu tuyển người từ bên ngoài rồi, thậm chí còn chạy tới Học viện Thái sư tuyển người, vi thần có phụ thánh ân.
Hồ Nghĩa hừ nói:
- Đây chỉ là lời nói một phía của cô, có bằng chứng gì, ai cũng biết quan hệ giữa Lý gia của các người cùng Học viện Thái sư cũng không phải là ít, trong việc này có mưu mẹo hay không chỉ sợ cũng mình cô tự biết.
Lý Kỳ cười ha ha nói:
- Hồ thượng thư, ngươi chính là chứng minh tốt nhất a!
Này đều ức hiếp đến trên đầu Lý gia rồi, người gia chủ như Lý Kỳ sao có thể khoanh tay đứng nhìn được.
Hồ Nghĩa vừa thấy Lý Kỳ đã chột dạ ngay, kích động bảo:
- Ngươi cũng đừng có vu khống ta.
- Làm sao có thể làm vậy được.
Lý Kỳ cười dài nói:
- Hồ thượng thư quý vi Hộ bộ Thượng thư, đối phương diện kinh tế hẳn là hiểu rõ vô cùng, như vậy đi, ta tùy tiện đưa ra một vấn đề kinh tế, Hồ thượng thư nếu như có thể trả lời được, vậy thì chứng tỏ lời của Kinh tế sử có sai, nếu như không trả lời được ----.
Hắn còn chưa nói hết lời, Tần Cối đã chen ngang:
- Lần so sánh này của Xu Mật Sứ cũng không ổn lắm, Hộ bộ và Thương vụ cục vẫn luôn người ai việc ấy làm, chính vụ cần xử lý hoàn thành cũng khác nhau, nếu như vơ đũa cả nắm thì là không công bằng, ta nghĩ luận phương diện kinh tế, cho dù là Tam Ti Sứ cũng không phải là đối thủ của Xu Mật Sứ và Kinh tế sử đâu.
| ← Hồi 1386 | Hồi 1388 → |
< Xem thêm truyện hay, đặc sắc khác