| ← Hồi 004 | Hồi 006 → |
Dương Lăng vừa bước lên mấy bước thì chợt nghe "vù" một tiếng, đã thấy một cây gậy gỗ to bằng hai lóng tay chĩa vào ngực, làm y la hoảng lên:
- Đừng... Cổ họng hơi nghẹn lại, y nuốt nước miếng xuống rồi mới từ tốn nói:
- Ấu Nương, là ta, Dương Lăng đây!
- Ơ kìa! Khúc cây rơi bộp xuống đất, Hàn Ấu Nương vội vã bước tới đỡ lấy y, lo lắng hỏi:
- Tướng công, chàng vừa mới khỏi bệnh, sao lại ra ngoài làm gì? Trời rét căm căm thế này, nếu chàng mà lại có chuyện gì, chàng bảo thiếp... bảo thiếp phải làm sao đây?
Dương Lăng trấn an nàng:
- Không có chuyện gì đâu, ta khỏe lên nhiều rồi. Vì không thường xuyên vận động nên người hơi yếu chút thôi.
Y đưa tay tới muốn giúp Hàn Ấu Nương xách bao lương thực, nhưng nàng nào chịu để cho y động tay động chân, vội vàng dìu y quay vào, nói:
- Tướng công, chàng hãy mau về nằm nghỉ! Ban đêm trời lạnh lắm, để buổi trưa nào tiết trời ấm áp thiếp sẽ đưa chàng ra phơi nắng.
Chẳng còn cách nào khác, Dương Lăng đành để mặc cho nàng dìu mình quay trở vào. Lúc vào nhà rồi, y không nhịn được mới hỏi:
- Ấu Nương, chúng ta chữa bệnh hết sạch tiền rồi phải không? Ta thấy trong nhà chẳng còn món gì nữa.
Hàn Ấu Nương đặt bao lương lên giá bếp, dìu hắn vào phòng trong rồi mới khẽ "ừm" một tiếng, nhẹ nhàng giải thích:
- Thu rồi lúc bọn Thát Tử kéo đến, thiếp mải lo cõng chàng chạy lên núi, lương thực trong nhà... đều bị bọn Thát Tử cướp hết, cho nên... thiếp buộc lòng phải đem đồ dùng trong nhà đi cầm một ít.
Dìu Dương Lăng đến ngồi nơi đầu giường, nàng vừa giúp y cởi giày, vừa ngẩng đầu mỉm cười nói với y:
- Tướng công không cần phải lo lắng! Sang năm đất đai nhà ta có thu hoạch, mọi thứ sẽ ổn thôi. Chàng là tú tài, không cần quan tâm đến mấy chuyện này, lúc nào khỏe lên, chàng cứ an tâm đọc sách là được rồi. Năm tới đã là thi Hương (1) rồi đó, ba năm mới có một lần.
Dương Lăng thấy khi nàng nói đến thân phận tú tài của y thì ánh mắt tràn ngập sự ngưỡng mộ và tự hào, trong lòng không khỏi cười khổ. Với sức khỏe hiện giờ, y thật sự không gánh vác được gì, chẳng qua chỉ dựa vào xuất thân tú tài viết được mấy cái mớ văn chương nhảm nhí.
Vậy mà đã trở thành nam tử hán chân chính trong mắt nàng. Nếu ở thời đại của y, cho dù có tốt nghiệp đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh, mà vô dụng như thế thì sớm đã bị vợ đá văng ra rồi, lấy đâu ra ánh mắt sùng bái mà nhìn y chứ?
Song cũng khó có thể trách nàng lại xem trọng như vậy. Bây giờ đang là thời đại trọng nông ức thương (2), thương nhân cho dù có tiền thì địa vị trong xã hội vẫn không bằng một tiểu địa chủ đất chỉ dăm ba mẫu. Cho nên con đường tiến thân phát tài hầu như đều phải dựa vào làm quan.
Mà để bước vào quan trường thì chủ yếu lại phải thông qua khoa cử. Mặc dù Dương Lăng hiện giờ chỉ là một gã tú tài, nhưng ở thời đại này, thân phận tú tài dù ở chốn thành thị hay nông thôn đều rất có tiếng. Có người đọc sách đến bảy tám mươi tuổi mà vẫn chưa thể đỗ tú tài.
Nhà Minh quản lý người dân rất nghiêm, cho dù là rời quê đi thăm người thân bạn bè cũng đều phải được địa phương cấp giấy thông hành, đóng dấu qua cửa, không thể qua loa. Có điều những người đọc sách có công danh như tú tài, cử nhân (3) thì lại khác.
Bọn họ có quyền mang kiếm, mặc áo lụa xanh, tùy ý du ngoạn, dọc đường quan lại không được ngăn chặn hay xét hỏi; trông thấy huyện thái gia - người mà những nông dân bình thường có thể cả đời cũng không được gặp - bọn họ chẳng những không cần cúi lạy, mà còn được phép ngồi. Trong mắt người thường, những người như vậy dĩ nhiên là nhân vật rất có thân phận.
Hàn Ấu Nương kéo chăn cho y dựa vào, rồi lại pha một chậu nước ấm, mặc cho Dương Lăng nhiều lần từ chối nàng vẫn dịu dàng giúp y rửa chân. Vị Dương Lăng này trước giờ nào đã được hưởng thụ loại đãi ngộ như vậy.
Thế nhưng sau khi cự tuyệt một phen, mắt thấy ngược lại còn khiến cho Hàn Ấu Nương thấp thỏm bất an, y đành để mặc cho nàng hầu hạ. Đêm nằm trên giường, gác tay lên trán, Dương Lăng lặng lẽ suy nghĩ về những tâm sự của mình.
Bên tai nghe được hơi thở nhẹ nhàng của Hàn Ấu Nương, có lẽ nàng ấy đã ngủ say rồi. Từ lúc thành thân đến nay, Hàn Ấu Nương mặc dù ngủ chung giường với y, nhưng thật ra mỗi ngày nàng đều để nguyên quần áo vậy chăm sóc cho y.
Cho nên hai người chưa từng thực hiện nghĩa vụ phu thê, chỉ là nằm ngủ bên cạnh nhau như vậy. Nhưng đêm nay tướng công của nàng đã không còn bộ dạng mê mê man man đó nữa, trái lại khiến cho nàng cảm thấy cực kỳ xấu hổ.
Tuy rằng khi ngủ đã thổi tắt đèn nên chàng không thấy được nàng, nhưng cả người Hàn Ấu Nương vẫn nóng lên, vừa chui vào chăn liền rúc cả đầu vào trong đó, không dám ló đầu ra. Có điều, kể từ lúc thành thân, đêm nay là đêm mà tâm tình nàng cảm thấy vui vẻ nhất.
"Tướng công chẳng những đã thoát khỏi cơn thập tử nhất sinh, hơn nữa bệnh tình dường như cũng đỡ hơn nhiều, áng chừng chỉ cần nghỉ ngơi thêm một thời gian nữa là có thể hoàn toàn khỏe mạnh lại, cuộc sống sẽ lại ngập tràn hy vọng và mơ ước" - Nàng sung sướng nghĩ.
Dương Lăng và nàng tuy là quan hệ phu thê, nhưng trong lòng y, người con gái này mặc dù xinh đẹp mê người, nhưng từ khi mở mắt ra, chứng kiến sự vất vả và kiên cường của nàng, y cảm thấy xót thương vô cùng.
Bản thân chỉ còn hai năm để sống, y không thể đành lòng có ý với người con gái đáng yêu này. Y nhìn qua chỗ Hàn Ấu Nương nằm, trong phòng tối om, không thấy rõ được gì, chỉ có thể nghe thấy tiếng thở khe khẽ của nàng, giống như một con mèo nhỏ.
"Chà!" - Y khẽ thở dài một tiếng: "Bây giờ người con gái này đã mang thân phận thê tử của mình, mình không những phải nghĩ cách để tiếp tục sống, mà còn phải có trách nhiệm lo lắng, chăm sóc cho nàng. Nhưng... nhà nghèo rớt mồng tơi như vậy, mình biết phải làm sao mới có thể lo được cái ăn cái mặc cho nàng đây?"
Nghĩ ngợi miên man một hồi lâu nhưng y vẫn chưa có được biện pháp gì. Lúc này nhiệt độ của lò lửa đã dần dần hạ xuống, phần ngoài chăn đã lạnh cứng lại, mà trong chăn cũng bắt đầu lạnh đi. Y siết chặt tấm chăn, chợt nghĩ mình đang nằm ngủ ở gần lò mà còn vậy, Hàn Ấu Nương sẽ càng bị lạnh hơn, không biết nàng có thể chịu được không.
Lặng lẽ đưa tay ra sờ sờ mặt giường bên cạnh, chỉ thấy bên đó lạnh như băng. Ở trong thôn núi muốn đốn củi hẳn là chuyện dễ dàng, trời lạnh như thế tại sao lại không đốt thêm củi? Ban nãy quan sát trong nhà hình như không nhớ rõ dưới bếp còn bao nhiêu củi.
Nhớ lại tình cảnh của bản thân, Dương Lăng không khỏi cảm thấy nhẹ nhõm: "Trong khoảng thời gian đó, mình chỉ còn thoi thóp, dường như có thể chết bất cứ lúc nào. Hàn Ấu Nương đơn độc bơ vơ không người giúp, lại phải chăm sóc cho mình, nàng ấy làm gì mà có thời gian lên núi đốn củi chứ."
Ngón tay chạm vào tấm chăn bên cạnh, Dương Lăng không khỏi giật mình: "Tấm chăn này... sao lại mỏng như vậy?" Dùng ngón tay miết miết, chỉ thấy lớp chăn đó so với tấm chăn của y thật sự là quá mỏng. "Nàng phải trải qua những đêm đông lạnh giá như vậy sao?"
Lúc này Hàn Ấu Nương đã co người lại như con tôm. Mặt Dương Lăng chợt nóng lên. "Nàng vẫn còn chưa ngủ sao?" Y đỏ mặt hỏi nhỏ:
- Ấu Nương, chưa ngủ hả?
Hàn Ấu Nương ậm ờ đáp một tiếng, âm thanh rụt rè dường như có chút run run.
Dương Lăng thở dài:
- Sao chăn của nàng lại mỏng như vậy, làm sao chịu nổi đêm đông lạnh như thế này chứ? Trong nhà ngay cả chăn bông dày cũng không có sao?
- Ừm... Hàn Ấu Nương khẽ nói:
- Tướng công, bệnh tình của chàng nguy kịch lắm, Ấu Nương thật chẳng có cách nào mời được đại phu, nên đành phải... đành phải... xin lỗi chàng nhé...
Dương Lăng sờ tấm chăn dày của mình, trong lòng bồi hồi. Y bỗng ngồi dậy, đưa tay kéo tấm đệm dưới người Hàn Ấu Nương ra. Vì mặt giường rất trơn nên tấm đệm đó dễ dàng bị y kéo mạnh qua.
Hàn Ấu Nương trong lòng có chút hốt hoảng, giọng run rẩy:
- Tướng công... chàng... chàng làm gì vậy?
Dương Lăng thấy nàng sợ hãi như vậy, cảm thấy rất buồn cười, bèn cố ý trêu nàng:
- Chúng mình là phu thê mà, ngủ chung một chỗ thì có gì không được chứ?
Hàn Ấu Nương càng thêm hốt hoảng, nhưng phu quân nói như vậy thật sự là không có gì không đúng, nàng chỉ biết lắp bắp:
- Nhưng mà... nhưng mà chàng vừa mới đỡ bệnh, chúng ta đừng... đừng...
Dương Lăng không nhịn được khẽ cười:
- Nha đầu ngốc... cái chăn của nàng mỏng quá, thấy nàng nằm đó mà chịu lạnh, ta làm sao có thể ngủ được chứ? Đến đây, chúng mình ngủ chung!
Đặt hai tấm đệm lại chung với nhau, Dương Lăng kéo tấm chăn của nàng ra, đem tấm chăn của mình đắp lên người nàng, sau đó phủ tấm chăn mỏng lên trên, bảo:
- Nàng xem, như vậy tốt hơn nhiều!
Hàn Ấu Nương ngượng đến nỗi trốn luôn ở trong chăn không dám ló đầu ra ngoài, cả người cuộn tròn lại như con tôm, hai nắm tay nhỏ siết chặt đặt trước ngực. Nàng cũng không biết vì sao mình lại sợ hãi và căng thẳng đến như vậy.
Dương Lăng là trượng phu danh chính ngôn thuận của nàng. Từ nhỏ nàng đã được dạy về tam tòng tứ đức, chồng là trời, vợ là đất. Thánh nhân có nói: "Phụ nhân giả, phục vu nhân dã" (*). Nếu như phu quân muốn nàng thì việc đó thật sự không có gì là không phải.
(*) Nguyên văn là 妇人者, 伏于人也 (Chú thích của dịch giả: Là phụ nữ phải biết phục tùng chồng.)
Nhưng khi vừa nghĩ đến chuyện có thể xảy ra, trong lòng nàng vẫn không khỏi hồi hộp, lo sợ, thậm chí còn sợ hơn cả khi gặp con cọp trong lần đầu tiên đi săn với cha. Dương Lăng cũng cảm thấy được sự căng thẳng của nàng.
Nói thật, y cũng không dám dựa quá gần vào Ấu Nương. Nếu như hai người nằm sát vào nhau quá, y thật không dám đảm bảo mình sẽ không động tâm. Ít nhất thân thể và tinh thần y đều khỏe mạnh, lại nằm cạnh một người con gái trẻ trung như vậy, cho dù trong lòng không muốn, nhưng về mặt sinh lý vẫn sẽ không tránh khỏi sinh ra phản ứng.
Cho nên y chẳng dám kéo sát lại khoảng cách chỉ bằng hai nắm tay giữa hai người. Nhưng bởi vậy cho nên một chút hơi ấm ủ trong chăn cũng tản đi hết, dù chăn có dày cũng chẳng thấy ấm. Nằm được một chút, Dương Lăng lại bò dậy, mò mẫm xỏ giày vào.
Hàn Ấu Nương ló đầu ra hỏi:
- Tướng công, chàng... chàng đi đâu đó?
Dương Lăng hỏi:
- Đèn dầu thắp như thế nào? À không, đèn dầu ở đâu vậy?
Hàn Ấu Nương vội trở dậy đánh đá lửa thắp đèn. Dưới ngọn đèn dầu, gò má nàng ửng đỏ, cũng không biết là do thẹn thùng hay do ánh sáng phản chiếu, nhưng lại càng xinh đẹp thêm. Nàng bối rối hỏi Dương Lăng:
- Tướng công muốn đi ngoài sao? Bô đặt ở ngay phòng ngoài đó.
Dương Lăng lắc đầu:
- Không, ta định bỏ thêm chút củi vào lò.
Hàn Ấu Nương cầm đèn bước theo y ra phòng ngoài. Dưới bếp có chất một bó củi nhỏ đã được chẻ ra cẩn thận. Dương Lăng nhìn quanh rồi bước đến xó nhà, gom lại tất tần tật những bức liễn, tiền vàng mã và rổ cỏ đem nhét xuống đáy lò. Những thứ này đều được làm bằng thân sậy và giấy nên cực kỳ dễ cháy, không lâu sau ngọn lửa đã tắt lại cháy hồng lên.
Làm xong Dương Lăng lại nhét thêm củi vào từng que một. Hàn Ấu Nương mở miệng tính nói nhưng lại thôi, thầm nghĩ: "Đốt thì đã đốt rồi, dẫu sao phu quân cũng đã khỏe hơn, không cần mình phải luôn kề cận. Sáng mai mình dậy sớm lên núi đốn thêm một ít củi nữa là được rồi."
Dương Lăng để cho lửa cháy từ từ, sau đó phủi phủi tay, quay đầu cười nói:
- Thế này là tốt rồi, đêm nay có thể ngủ ấm được một chút.
Lúc này nhờ ánh lửa trong bếp, y mới nhìn rõ Hàn Ấu Nương đang mặc một bộ đồ ngủ bằng vải thô màu trắng, mặc dù có vài miếng vá, nhưng vẫn không thể che giấu được vẻ yểu điệu động lòng người của nàng.
Một chút da thịt thấp thoáng dưới cổ áo trông hết sức mê người. Trống ngực Dương Lăng đập mạnh, vội vã dời ánh mắt đi không dám tiếp tục nhìn. Hàn Ấu Nương phát giác được cái nhìn của y, trên mặt cũng có chút thẹn thùng, bẽn lẽn dìu Dương Lăng về lại phòng trong.
Lúc Dương Lăng tiếp lấy cây đèn từ trong tay Hàn Ấu Nương, y cảm thấy bàn tay nàng rất thô ráp, bèn cầm lấy nhìn một chút. Lòng bàn tay đã có vài vết chai sạn, da thịt trên lưng bàn tay ram ráp, có nhiều vết xước. Mặc dù hôm nay chỉ có thể xem như vừa mới quen thân, nhưng Dương Lăng vẫn đau xót không thôi.
Hàn Ấu Nương đỏ mặt lắc đầu, rụt rè rút tay lại nói:
- Tướng công, đừng để nhiễm lạnh, mau mau nghỉ ngơi đi!
Trải qua chuyện này, hai người cũng không còn câu nệ như trước nữa, một thứ tình cảm không rõ ràng âm thầm nảy sinh trong lòng họ. Sau khi chui vào trong chăn hai người cũng không còn dè dặt như trước đó nữa.
Những khoảng trống trong chăn bị hơi lạnh tràn vào rất khó chịu. Dương Lăng không biết làm cách nào, cuối cùng chịu không nổi đành phải dịch người sát vào. Hàn Ấu Nương run lên, thân thể có chút căng cứng lại, nhưng vẫn ngoan ngoãn nằm im không nói lời nào.
Dương Lăng chỉ là muốn để cho nàng nằm sát vào mình, khít người lại để tránh cho hơi ấm thoát ra ngoài. Y tự giễu nói với Hàn Ấu Nương:
- Ấu Nương, bọn mình như vậy cũng có thể xem là "lá lành đùm lá rách" (4) đó!
Vuốt nhẹ lên bàn tay nhỏ nhắn của Ấu Nương, y đau xót nói:
- Tay nàng bị nứt nẻ hết rồi, do giặt giũ và chẻ củi sao? Có đau không?
Hàn Ấu Nương "a" một tiếng rồi lắc đầu. Chợt phát hiện y không thấy được mình, nàng bèn nói:
- Không đau đâu tướng công. Chỉ cần chàng khỏe lại, Ấu Nương dù phải chịu khổ nhiều hơn cũng không oán hận.
Nghe xong, Dương Lăng không kiềm được siết chặt lấy tay nàng. Y cảm thấy lần chuyển thế này mặc dù là lần gian khổ nhất trong chín lần, nhưng lại khiến y vừa ấm áp lại vừa hạnh phúc.
Qua một hồi, nghe thấy hơi thở của Hàn Ấu Nương không giống như đang ngủ, y không nén được lại hỏi:
- Đang nghĩ gì vậy?
Hàn Ấu Nương khẽ thở dài:
- Tướng công, thiếp đang nghĩ đến chuyện thi Hương của chàng sang năm. Trong nhà... đã hết tiền rồi. Nhà bên thiếp có hai ca ca, một đệ đệ, cha thiếp phải gánh vác rất nhiều, không giúp đỡ chúng ta được. Bốn mẫu ruộng núi nhà ta là được tổ tiên truyền lại nên không thể bán. Thi Hương là chuyện quan trọng cả đời của chàng, phải làm sao cho được đây?
"Bốn mẫu ruộng núi à?" - Dương Lăng chợt động tâm, chẳng để ý gì đến nguyên tắc không được động vào gia sản tổ tiên. Cách nghĩ này của y có thể bị cho là xấu xa, nhưng y chỉ nghĩ không biết bán đi bốn mẫu đất này sẽ được bao nhiêu tiền mà thôi. Tốt nhất là phát tài ngay lập tức, để mình có thể an nhàn yên ổn sống hết hai năm, khi chết đi vẫn có thể đảm bảo cho người con gái này suốt đời không cần phải lo lắng về cái ăn cái mặc.
Suy nghĩ lung tung một hồi, y cũng mệt mỏi dần, đồng thời cảm thấy phía dưới giường càng lúc càng ấm lên. Mặc dù Hàn Ấu Nương để cho y tùy ý dựa sát vai, nhưng thân thể nhỏ nhắn vẫn cuộn tròn lại, căng thẳng. Dương Lăng thấy buồn cười, bèn ngáp một cái, cười cười bảo:
- Ấu Nương, thả lỏng người một chút đi, nằm sát vào sẽ ấm hơn! Trời lạnh như vậy, nàng sợ ta sẽ làm gì chứ? À... đột nhiên ta lại nhớ đến người xưa.
Hàn Ấu Nương vừa bị y chọc đến đỏ cả mặt, nghe thấy những lời này, không rõ tướng công tú tài của mình muốn nói đến chuyện gì, không nén được lòng hiếu kỳ bèn hỏi:
- Tướng công nhớ đến người xưa nào vậy?
Dương Lăng cố nhịn cười, kể:
- Ta nhớ tới Liễu Hạ Huệ (5). Nếu như vị "quân tử" này không bị khuyết tật gì đó thì cũng không khác với tình cảnh hiện giờ của ta lắm: trời đông giá rét, ở dưới cổng thành ôm một thiếu nữ vào lòng mà tâm không loạn. Ta cũng làm được, bởi vì... thật sự là lạnh quá rồi, ý nghĩ xấu xa gì cũng bị đông lại hết.
Hàn Ấu Nương cười khúc khích. Trước lúc xuất giá nàng còn lo rằng tướng công của mình là một "ông tú tài" nhàm chán, cứng nhắc, không ngờ chàng... lại thú vị như vậy. Trong lòng nàng dâng lên một thứ cảm giác kỳ lạ.
"Đây là phu quân bầu bạn cả đời với mình, là người thân thiết nhất của mình sau này." - Tâm hồn nhỏ bé của nàng khẽ thở phào, sự thân thiết và ngưỡng mộ khiến nàng bất giác nhích sát lại gần Dương Lăng, thân thể đang căng cứng cũng dần thả lỏng ra.
Không kìm lòng được, nàng nép người vào Dương Lăng, kề sát bên tai y thỏ thẻ:
- Tướng công, thiếp nguyện ý dựa sát bên chàng như vậy, bất kể sinh lão bệnh tử, phú quý bần cùng, thiếp cũng không oán không hận sẵn lòng cùng chàng chia sẻ, mãi mãi.
Nghe được tiếng lòng mà Hàn Ấu Nương mượn bóng tối để thổ lộ với mình, con tim Dương Lăng không khỏi khẽ rung lên. Trên thế gian này, chẳng phải mỗi người đều nỗ lực tìm kiếm một nửa còn lại sẵn sàng nói ra ba chữ "ta nguyện lòng" với mình đó sao?
Sự xúc động khiến y thiếu chút đã buột miệng nói với nàng rằng y cũng nguyện lòng ở bên nàng như vậy cho đến hết đời nhưng lời vừa ra đến miệng lại nuốt trở vào. Hai năm trên cõi nhân gian mà thôi... y nén tiếng thở dài vào nơi sâu thẳm.
Cơ thể Hàn Ấu Nương mảnh mai, mềm mại, ấm áp, ôm vào trong lòng rất dễ chịu. Lòng yêu thương lấn át cả dục vọng, cơn buồn ngủ ập tới, Dương Lăng ngáp mấy cái rồi chìm vào giấc ngủ say.
(1) Thi Hương (乡试) là cấp thi thứ đầu tiên trong số 3 cấp thi cao nhất của hệ thống khoa cử thời Minh-Thanh (thi Hương, thi Hội, thi Đình). Thời Đường-Tống gọi là "Hương cống" hay "Giải thí", thời nhà Nguyên cũng có tổ chức.
( ) Cứ 3 năm lại tổ chức một lần vào tháng 8 âm lịch các năm Tí, Ngọ, Mão, Dậu nên còn gọi là "Thu vi", là chính khoa. Gặp khi tân quân (vua mới) lên ngôi, mừng thọ thì có thể thêm một khoa thi nữa gọi là ân khoa.
( ) Đến khi thi, triều đình cử chánh phó chủ khảo quan để chủ trì kì thi của các sĩ tử, bao gồm thi "Tứ Thư", "Ngũ Kinh", hỏi về văn sách,… Tuy nhiên, nội dung của các kì thi này là không thống nhất giữa các thời kì. Nơi diễn ra thi Hương gọi là "Cống viện".
( ) Kỳ thi diễn ra 3 lần (tam trường), mỗi lần 3 ngày. Tất cả các loại sinh viên (Tú tài), cống sinh (贡生), giám sinh (监生) đều được phép dự thi. Tuy nhiên, những hạng người sau không được dự thi, bao gồm các quan lại, nghệ nhân đường phố, người làm nghề ca kỹ, người cha mẹ mất chưa được 3 năm.
(2) Trọng nông ức thương (重农抑商) là một chính sách kinh tế ở Trung Quốc cổ đại, đề cập đến việc coi trọng sản xuất nông nghiệp và kìm hãm sự phát triển của thương mại. Người cai trị coi nông nghiệp là bổn nghiệp (本业nghề chính) và thương nghiệp là mạt nghiệp (末业nghề phụ). Chính sách này cũng từng được áp dụng ở Việt Nam thời Lê Sơ và thời nhà Nguyễn.
(3) Cử nhân (举人) là một cấp bậc đạt được bởi những người đã vượt qua kì thi Hương trong hệ thống khoa cử của Trung Quốc. Nó có cấp bậc cao hơn Tú tài (hay Sinh viên) và thấp hơn một bậc so với Tiến sĩ (là cấp bậc cao nhất đạt được khi tham gia khoa cử). Thời Hán những người trúng cử nhân sau khi thi Hương sẽ được đưa về kinh bằng "công xa" (公車), thời Minh Thanh họ còn được mọi người gọi là "lão gia" (老爺).
(4) Nguyên văn là 相濡以沫 (tương nhu dĩ mạt), là một câu thành ngữ Trung Quốc để chỉ việc hoạn nạn có nhau, nương tựa vào nhau những lúc khó khăn.
(5) Liễu Hạ Huệ (720 TCN-621 TCN) tên thật là Triển Cầm (展禽), tên tự là Quý (季), người đất Liễu Hạ (柳下), nước Lỗ, thời Xuân Thu, nổi tiếng là một chính nhân quân tử. Liễu Hạ Huệ làm Sĩ Sư, ba lần bị truất mà không bỏ tước.
( ) Có người hỏi, ông trả lời: "Lấy đạo ngay mà thờ người thì đi đâu mà không bị ba lần truất. Nếu lấy đạo cong thì hà tất phải bỏ nước của cha mẹ." Sau khi chết, ông được đặt tên thuỵ là Huệ. Mạnh Tử khen ông là bậc thánh về Hoà (Thánh chi hoà 聖之和).
( ) Liễu Hạ Huệ một hôm dừng chân nghỉ bước qua đêm trước công thành, có một người phụ nữ cũng đến trú chân. Trời lạnh người phụ nữ này bị cảm lạnh rét cóng, ông liền cởi áo mình ra khoác lên cô ta rồi ôm vào lòng để cô ta hết lạnh, mà trong lòng không hề có một chút tà tâm. Lại có lần Liễu Hạ Huệ ngồi xe ngựa với đàn bà, đi cả quãng đường dài mà mắt ông chỉ nhìn thẳng chứ không hề liếc ngang lần nào.
| ← Hồi 004 | Hồi 006 → |
< Xem thêm truyện hay, đặc sắc khác