| ← Hồi 660 | Hồi 662 → |
Mỗi một người cũng không khỏi nghĩ thầm:
- Đỗ Hà nói không sai... Nếu đúng như hắn nói, Đặng Tích có thể bách chiến bách thắng, mấu chốt nằm ở chỗ hắn có thể tìm ra lỗ thủng của luật pháp, nếu không thể tìm được lỗ thủng, vậy Đặng Tích có thể làm cái gì?
- Cho nên...
Đỗ Hà giương giọng nói:
- Ta cảm thấy chế độ và luật pháp của Trình quốc không đủ nghiêm mật, chứ không phải do Đặng Tích tìm ra sơ hở. Ta cho rằng Trịnh vương là người không có năng lực, nếu Trịnh vương giống như bệ hạ, thiên ở sửa sai lầm. Đem lỗ thủng do Đặng Tích tìm ra, sửa lại từng cái, bù đắp vào. Ta tin tưởng không qua bao lâu, Đặng Tích có thể bách chiến bách thắng ở các châu phủ, cũng bởi vì không tìm được lỗ thủng, mà chiến bại. Trịnh quốc cũng không bởi vì sự tồn tại của Đặng Tích, càng ngày càng lớn mạnh, mà không phải đại loạn...
Thời điểm Đỗ Hà nói ra suy nghĩ của mình, vẫn không quên nhớ tâng bốc Lý Thế Dân.
Quả nhiên, Lý Thế Dân từ trước đến nay tự kỷ, nghe Đỗ Hà nói lời này, thoải mái từ đầu tới chân, trên mặt cũng lộ ra thần sắc hứng thú. Hắn cũng không cho rằng Đỗ Hà bởi vì biện luận cho thầy kiện mà tức giận, trong hơn ngàn năm qua, là chức nghiệp người hô người đánh mà tức giận. Loại ý nghĩ này, thâm căn cố đế, muốn cải biến, tuyệt đối không phải chuyện dễ.
Nhưng Đỗ Hà nói như thế, làm cho ánh mắt của hắn sáng ngời, nhất thời cảm thấy có chút ý tứ.
Đỗ Hà rồi nói tiếp:
- Có thể thấy được tồn tại của thầy kiện có tệ cũng có lợi, bọn họ nghiên cứu luật pháp rõ nhất, có thể thăm dò rõ ràng lỗ thủng của luật pháp. Pháp chế của Đại Đường ta, tuy cao minh, nhưng chưa chắc không có chỗ thủng. Chúng ta không biết chỗ thủng nằm ở đâu, không bằng đem cho bọn họ xác minh, chúng ta tiến hành cải tiến, làm cho luật pháp Đại Đường ta, càng thêm nghiêm cẩn hoàn thiện, đây chính là điểm lợi do sự tồn tại của thầy kiện.
- Nói bậy nói bạ, cưỡng từ đoạt lý...
Tên gián quan Lô gia kia mặt tái nhợt, thấy câu chuyện bị xuyên tạc như thế, tức giận đến gần muốn giơ chân:
- Họa Trịnh quốc, tội nằm ở Đặng Tích, làm sao có thể vì lời nói của ngươi mà cải biến?
Đỗ Hà coi rẻ nhìn hắn nói:
- Vị gián quan đại nhân này, ngươi thật sự đọc qua điển cố? Trịnh quốc chi loạn, không phải tại Đặng Tích, mà là tại hắn dạy dỗ đồ tử đồ tôn. Chỉ cần có thể nắm giữ bí quyết, mỗi người đều có thể trở thành Đặng Tích, truy tìm nguyên nhân, đương nhiên là do bản thân của luật pháp chế độ Trịnh quốc không nghiêm.
Gián quan không nói ra lời.
Trưởng Tôn Vô Kỵ thấy Đỗ Hà lại chiếm cứ thượng phong, nhịn không được nói:
- Tiểu Đỗ đại nhân nói lời này, cách khác là có lối tắt... Còn có chút ý tứ, nhưng không thể cho thấy sự tồn tại của thầy kiện, lợi nhiều hơn hại. Cho dù cái gì cũng không làm, mặc kệ thầy kiện, bọn chúng sẽ vì tiền tài mà coi rẻ luật pháp Đại Đường, làm cho người khác thoát tội.
Đỗ Hà thầm kêu "lợi hại", tên Trưởng Tôn Vô Kỵ này không phải người khác có thể so sánh. Chỉ một câu, lúc này chỉ rõ chỗ hiểm. Đúng như Trưởng Tôn Vô Kỵ nói như vậy, bởi vì thầy kiện địa vị cực kỳ thấp, không có người tài giỏi nào nguyện ý đi làm thầy kiện.
Nhưng bởi vì thầy kiện, phần lớn là những người đọc sách bị bức tới đường cùng, bọn họ vì tiền, vì lợi, xảo trá vơ vét tài sản, hại người trong cuộc, có những kẻ vì mưu lợi bất chính, cho nên trái với lương tâm sử dụng chứng cớ bịa đặt, vu oan hãm hại người khác, bịa đặt, lật ngược phải trái, cho nên bị gọi là Tụng Côn.
Cũng bởi vì như thế, trước đời nhà Minh, tất cả thầy kiền đều bị xử phạt hết sức nặng.
Trưởng Tôn Vô Kỵ cầm lấy điểm này, cho nên đánh vào chỗ hiểm.
Đỗ Hà thản nhiên cười cười, nói:
- Ta cũng không thể phủ nhận tình hình thực tế như Trưởng Tôn Vô Kỵ nói, nhưng tuyệt đối không đúng như toàn bộ. Ta có một câu chuyện chân thật, tại Giang Nam, bởi vì phu nhân chặn đường, thổ hào ương ngạnh đá thôn phụ đó tươi sống chết đi, thổ hào xuất ra mười lượng bạc đền mạng. Người nhà phu nhân đó, thấy hơi tiền nổi máu tham, không đi phủ nha cáo trạng. Việc này bị một thầy kiện gặp được, thầy kiện thấy chuyện bất bình, thay thôn phụ kia ghi đơn, khiếu kiện: "... Chỉ có mười lượng bạc ròng, đã có thể đá chết một người, nếu như nhà có vạn lượng vàng, liền có thể tàn sát hết dân trong thành sao?" Chỉ mấy chữ đó đã có sức mạng ghê gớm, tràn ngập chính khí, phác họa ra cảnh tên thổ hào ác độc kia vô cùng chân thật... Thầy kiện cũng gọi là người phụ trách văn thư, không có gì khác với văn nhân trong thiên hạ. Bút có thể giết người, cũng có thể cứu người; văn có thể thiện, cũng có thể làm ác, đao bút thủy chung là do người ta thao túng, dùng thẳng thì thẳng, nó sẽ là chính nghĩa, tất cả được quyết định bởi lương tâm đúng sai của người mà thôi.
Đỗ Hà lời nói ra lời này rất hữu lực, nói năng rất khí phách, ánh mắt nhìn qua bốn phía, ngẩng cao đầu nói:
- Cho nên tại hạ cảm thấy, thầy kiện tuyệt đối không phải là căn nguyên của loạn thế, tuy vẫn tồn tại Tụng Côn, làm cho người ta tức lộn ruột. Nhưng thử hỏi có bằng một tên gian nịnh làm loạn quốc hay không? Chẳng lẽ cũng bởi vì bọn họ, phủ nhận tất cả võ tướng sao? Nói như vậy quá bất công... Tiểu tử tại đây cảm thấy, Tụng Côn phải nghiêm trị.
Nhưng những người vì chính nghĩa của dân chúng, thầy kiện mang đạo đức công tâm làm việc cho dân, nên được ngợi khen. Không thể bởi vì thành kiến với bọn Tụng Côn, mà vạ lây đến bọn họ.
Ngụy Chinh đối với ý kiến của Đỗ Hà không cho là đúng, nhưng nghe Đỗ Hà giải thích thêm, cũng dần dần sửa cách nghĩ, nhưng chỉ là buông lỏng suy nghĩ mà thôi, còn chưa đủ để làm cho hắn cải biến suy nghĩ của mình. Bởi vì những suy nghĩ ưu tú của Đỗ Hà cho chế độ, hắn ý định cho Đỗ Hà một cơ hội, vừa tự thuyết phục mình, tiến lên một bước, mở miệng nói:
- Tiểu Đỗ đại nhân, ngôn từ chuẩn xác, đúng là không phải không có lý, thầy kiện và Tụng Côn, không thể nói nhập làm một. Nhưng là trăm ngàn năm qua, sự tồn tại của thầy kiện có cũng được mà không có cũng không sao... Tụng Côn ác đức, đã xâm nhập vào nhân tâm. Muốn cải biến cái nhìn của quần chúng không phải dễ. Nếu không thật sự có lợi, ta không cho rằng nó tồn tại là tất yếu, vẽ vời cho thêm chuyện.
Ngụy Chinh mặt ngoài cũng nhận thức được sự tồn tại của thầy kiện, mục đích cũng muốn cho Đỗ Hà đưa ra một lý do làm cho mọi người tin phục.
Đây là một cái thực tế, tuy Đỗ Hà bằng vào khẩu tài, nói đạo lý rõ ràng, sự tồn tại của thầy kiện và chính nghĩa, lại không quá rõ ràng.
Ngụy Chinh vừa mở miệng, những người phản đối Đỗ Hà trên triều đình, cũng ngậm miệng lại, Đỗ Hà thiện ở quỷ biện, đây là chuyện mọi người trên triều đình đều biết.
So khẩu tài, cả triều văn võ không có mấy người lợi hại bằng Đỗ Hà.
Ngụy Chinh nói ra tiếng lòng của bọn họ, một lần nữa sửa sang lại suy nghĩ, tiêu trừ hào khí giương cung bạt kiếm của triều đình.
Đỗ Hà cũng sửa sang lại suy nghĩ, nói ra:
- Ta nhớ được bệ hạ từng nói qua một câu, "quân như thuyền, dân như nước, nước có thể nâng thuyền, cũng có thể lật thuyền". Cho thấy một quốc gia cường thịnh, không thể rời xa sự ủng hộ của dân chúng. Thiên hạ làm tốt với dân chúng, đương nhiên quốc gia cường thịnh. Gây tội với dân chúng thiên hạ, cho dù thực lực hùng hậu thế nào, cũng chỉ có diệt vong, giống như nhà Tùy...
*****
Đỗ Hà nói lời này không người phản đối, không nói tới có trích dẫn lời của Lý Thế Dân, sự thật cũng như thế. Từ cổ kim tới nay, vương triều thay đổi rất nhanh, phần lớn đều có quan hệ với dân chúng. Nhà Tùy mạnh hơn nữa, còn không phải bởi vì các siêu động tác tác động, mà là vì dân chúng bạo động, khởi nghĩa nông dân nổi lên bốn phía, vì thế mà diệt vong.
Nhưng phần lớn mọi người cảm thấy kỳ quái, chuyện này có quan hệ gì tới thầy kiện?
Chỉ nghe Đỗ Hà nói tiếp:
- Ý nghĩa tồn tại của luật pháp là ước thúc dân chúng, giữ gìn yên ổn vương triều. Cũng không biết chư vị có nghĩ tới không, hiếp pháp chính thức, trong dân chúng có bao nhiêu người hiểu? Trừ những đệ tử thế gia vọng tộc, thì có bao nhiêu người đọc sách cả Đại Đường biết luật pháp? Không có, theo ta được biết, trên cơ bản là không có. Như vậy, luật pháp tồn tại ý nghĩa là vì cái gì, chẳng lẽ chỉ khi dân chúng làm sai chuyện, dùng làm đạo cụ trừng phạt dân chúng sao?
Đỗ Hà vừa mới nói xong, kể cả Lý Thế Dân và tất cả đại thần hiểu rõ nội tình, đều có sắc mặt khó chịu.
Đỗ Hà nói tiếp:
- Dân chúng biết luật pháp, mới tuân thủ pháp luật, không biết luật pháp, thì bọn họ tuân thủ pháp luật thế nào được? Trong mắt của ta, dân chúng là quần thể yếu nhất, cũng là quần thể cường đại nhất. Bọn họ chỉ cầu ấm no, nhẫn nhục chịu đựng, nhưng nếu như quá bức bách bọn họ, lực lượng của bọn họ, đủ làm rung chuyển một vương triều.
Trưởng Tôn Vô Kỵ âm trầm nói:
- Những đạo lý này mọi người đều biết, mỗi người đều hiểu, thứ cho tại hạ ngu muội, thật sự không biết tiểu Đỗ đại nhân nói những lời này, có quan hệ gì tới thầy kiện.
Đỗ Hà thản nhiên cười cười:
- Cái này Trưởng Tôn đại nhân tựu mười phần sai, không phải là không có quan hệ, mà là quan hệ mật thiết.
Hắn nhìn khắp bốn phía, nói:
- Từ cổ chí kim, vô số người, nhiều vô số kể. Dân chúng tạo phản, phần lớn đều có ngọn nguồn. Hán triều văn hưng thịnh, Tuyên Đế là minh quân, là một triều đại thịnh thế trong lịch sử. Nhưng trong thịnh thế, vẫn có mấy lần khởi nghĩa nông dân. Vì cái gì thế? Trong một triều đại được công nhận là thịnh thế, tại sao lại xuất hiện khởi nghĩa nông dân?
Hắn tự hỏi tự trả lời.
- Đó là bởi vì gian thương hãm hại, mặc dù trong thời thịnh thế, trong một quốc gia vĩ đại, nhưng cũng khó tránh được sâu mọt, bại hoại tồn tại. Bọn chúng ở nơi xa kinh thành, muốn làm gì thì làm, làm một thổ hoàng đế, ngang ngược càn rỡ, ức hiếp dân chúng.
Mà dân chúng lại chỉ có thể nhẫn nhục chịu đựng, thời điểm không chịu nổi nữa, sẽ có phản kháng... Chỉ tiếc, tuy bọn họ không sống trong thời Tần mạt, Hán mạt, Tùy mạt, nhưng lại có nhiều người ủng hộ. Nhưng sự phản kháng của bọn họ giống như bọt biển, căn bản không đáng giá được nhắc tới, ngay cả quân địa phương đóng ở đó cũng có khả năng tiêu diệt bọn họ. Ở chỗ này, ta hỏi Trưởng Tôn đại nhân một câu, rốt cuộc là dân chúng sai, hay là gian thương sai?
Trưởng Tôn Vô Kỵ khẽ giật mình, cái vấn đề này, làm khó cho hắn, bởi vì dân chúng vô tội, bởi vì gian thương hại người, nhưng về lý, dân chúng tụ tập làm phản, đều phải mất đầu, diệt cửu tộc. Hắn trầm ngâm một lát, lại cho đáp án:
- Song phương đều có sai lầm, gian thương làm ác đúng là đáng hận, nhưng cũng không phải lý do cho dân chúng tạo phản...
Đỗ Hà hỏi ngược lại:
- Vậy theo ý của Trưởng Tôn đại nhân, dân chúng nên không hề oán hận một câu đối mặt áp bách, cho đến chết?
Trưởng Tôn Vô Kỵ cả giận nói:
- Tiểu Đỗ đại nhân, ngươi đây là ý gì?
Đỗ Hà tự nhiên cười nói:
- Trưởng Tôn đại nhân đừng hiểu lầm, tiểu tử tuyệt không mạo phạm ngài, mà đang nghĩ biện pháp. Bệ hạ anh minh thần võ, hơn tên Tùy Văn Đế Cảnh Đế nhiều, một tay chế tạo Trinh Quán thịnh thế, cũng không thua Văn Cảnh chi trì, Truyên Đế Trung Hưng. Ai có thể bảo chứng rằng, tại Đại Đường không có gian thương tàn ác tồn tại. Nếu chuyện như thế xảy ra ở Đại Đường, nên xử trí thế nào?
Trong lòng Trưởng Tôn Vô Kỵ có chút bất an, hắn vô cùng hiểu Đỗ Hà, biết rõ Đỗ Hà am hiểu nhất chính là ám toán bẫy rập, hấp dẫn người khác nhập vào, trong lúc nhất thời cũng không dám dễ dàng mở miệng.
Đỗ Hà thấy Trưởng Tôn Vô Kỵ cẩn thận, tâm kêu không tốt, đúng là lão hồ ly quá xảo trá, không ngờ không trúng kế, vậy nên làm sao cho phải?
Hắn vội vàng cao giọng nói khắp bốn phía:
- Không biết chư vị đại nhân, có người nào trả lời vấn đề này của ta được không?
Nếu như Trưởng Tôn Vô Kỵ khám phá ra ý đồ của mình, không bằng thừa dịp hắn còn chưa nghĩ ra điểm mấu chốt, kéo một người chịu tội thay.
Nghe Đỗ Hà đặt câu hỏi, một người lên tiếng, nói:
- Đại Đường ta chế độ so sánh với Tiền Hàn thì càng hoàn thiện hơn, mặc dù có sâu mọt này tồn tại, cũng tuyệt đối không thể hung hăng càn quấy lâu, sẽ có Giám Sát Ngự Sử phát giác, tóm lấy chúng ra. Tiểu Đỗ đại nhân, cầm ví dụ hơn bảy trăm năm trước ra so sánh, cũng quá xem thường Đại Đường ta rồi.
Giám Sát Ngự Sử là quan chức do Tùy Văn Đế thiết lập, Đường triều tiếp tục sử dụng, tiến hành cải tiến, phẩm trật không cao, quyền hạn lại cực lớn, giám sát đủ loại quan lại, dò xét quận huyện, uốn nắn hình ngục, xử lý các nghi ngờ. Tham quan ô lại gặp phải bọn họ, tương đương gặp gỡ Diêm vương gia.
Đỗ Hà nhìn người nói, gương mặt vui vẻ, giống như đưa mình lên họng súng, chính là gián quan Lô gia, trong nội tâm cười thầm:
- Xem ra mấy đại thế gia này, có oán niệm với mình, đúng là không phải một hai lần nha...
Đối mặt gián quan ép hỏi, hắn âm thầm vui mừng, nói:
- Vị đại nhân này nói có lý, nhưng không biết đại nhân có nghĩ tới hay không có. Vốn gian thương làm ác, tiếp theo chính là dân chúng chịu mệt mỏi, cuối cùng mới tới Giám Sát Ngự Sử tóm lấy gian thương. Giám Sát Ngự Sử cũng không phải thần tiên, bọn họ phụ trách duy trì trật tự quan viên, nhưng Đại Đường ta đất rộng của nhiều, quan viên các nơi không phải dùng vạn mà tính. Bọn họ không biết trong đó có một quan cần chính liêm khiết, mà chỉ biết một quan gian ác. Muốn tra được một người là vận khí của bọn họ tốt, nhưng cũng mất hơn tháng, vận khí không tốt, vậy thì vài năm. Không hề nghi ngờ, thời điểm Giám Sát Ngự Sử không có tra được những tên gian thương ác độc đó, những tên gian thương này sẽ làm ác hơn tháng, cũng có thể hơn năm, vậy thì cả Đại Đường ta sẽ chịu bao nhiêu gian ác?
Gián quán không nói ra lời.
Đỗ Hà cao giọng nói:
- Đây mới chính là ý nghĩa tồn tại của thầy kiện, dân chúng bởi vì không hiểu pháp luật, cho nên dễ bị khi dễ, có oán khó tố. Gặp gỡ thanh quan liêm khiết, còn có khả năng giải oan. Nếu gặp gỡ nhưng quan viên bao che dung túng, vậy thì dân chúng không may a.
Hắn nói tới chỗ này, trong đầu đột nhiên xuất hiện một việc, cười nói:
- Cũng giống như vài ngày trước, Huỳnh Dương Huyện Úy, hắn mỹ danh ở bên ngoài, nhưng đúng là có dung túng làm ác, lợi dụng chức quyền, lừa gạt dân chúng. Nếu như lúc này, có thầy kiện tồn tại, tên Huyện Úy kia không dám làm ác.
Thời điểm hắn nói lời này, giống như cười mà không phải cười nhìn gián quan.
| ← Hồi 660 | Hồi 662 → |
< Xem thêm truyện hay, đặc sắc khác